Blog

Gips ma szerokie zastosowanie w budownictwie jako materiał wiążący do cementu, do produkcji płyt kartonowo-gipsowych, jako spoiwo do zapraw tynkarskich ale również w stomatologii, chirurgii, sztukatorstwie oraz do produkcji elementów dekoracyjnych. Ma zastosowanie w ceramice i hutnictwie, wykorzystywany jest do produkcji kwasu siarkowego i nawozów sztucznych.

Czym tak naprawdę jest płyta kartonowo-gipsowa?

Płyta gipsowo-kartonowa lub płyta regipsowa, w skrócie nazywana płytą g-k to materiał budowlany, mający postać arkusza, którego głównym składnikiem jest gips, zabezpieczony z obu stron tekturą. Przypatrzmy się zatem temu kluczowemu składnikowi.

Gips to miękki minerał pochodzenia osadowego, chemicznie to uwodniony siarczan wapnia Ca(SO4)2H2O. Krystalizuje się najczęściej w postaci jednoskośnych słupkowych, bezbarwnych, przezroczystych kryształów lub tworzy zbliźniaczenia tzw. jaskółcze ogony. Charakteryzuje się mnogością form, bo około 70. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, grubokrystalicznych, łuskowych, rozetkowych, włóknistych i proszkowych. Gips w postaci skały, oprócz głównego składnika (minerał gips) zawiera domieszki innych minerałów np. anhydrytów, węglanów oraz domieszki materiałów skalnych tj. wapieni, iłów, mułów.

Zjawiska fizyko-chemiczne czyli o krystalizacji gipsu.

Kryształki gipsu powstałe w wodach – wytrącają się one w mułach i iłach współczesnych lagun. Początkowo są one chaotycznie zorientowane, w miarę dalszej krystalizacji kryształki te, swymi dłuższymi osiami ustawiają się pionowo.  Ilustracją takiego procesu może być obrastanie kryształkami gipsu lin, spuszczonych ze statków na Morzu Martwym. Intensywność i skalę takiego parowania może uświadamiać przykład kaskady o wysokości 4,5 m występującej w wąskiej cieśninie między zatoką Kara Bogaz, otoczoną pustyniami a Morzem Kaspijskim lub kryształowa jaskinia w Naica w Meksyku w której powstały kryształy gipsu o długości 30m i ważące nawet 55ton.

Kryształki gipsu powstałe na pustyniach – gipsy powstają nie tylko w morzach i oceanach, ale również jako produkt wykwitów pustynnych w suchych strefach klimatycznych. Powstają tu przerastające się soczewkowate kryształy gipsu, zrośnięte w fantazyjne formy, często przypominające kwiat róży, zwane też popularnie różami pustyni. Na Saharze gipsowe róże tworzą pokrywę na powierzchni 10 000 km2. Rosną one tam z szybkością do 5 cm na rok. Podobną formą są łodygi kryształów gipsu wyrastające na pustyni Azji Środkowej. Kryształy wyrastają tam 50 cm ponad powierzchnię, czerpiąc siarczan wapnia z podsiąkającej kapilarnie wody. Po ułamaniu takiej łodygi odrasta ona w ciągu kilku miesięcy do poprzedniej wysokości.

W Polsce największe złoża skał gipsu jakie zostały odkryte znajdują się w dolinie rzeki Nidy – zlokalizowany tam jest producent Dolina Nidy Sp. z o. o. oferujący produkty do wykończenia wnętrz produkowane z naturalnego kamienia gipsowego.

Właściwości i zastosowanie gipsu.

Płyta gipsowo-kartonowa to produkt naturalny, a co za tym idzie przyjazny dla człowieka i środowiska. Dzięki swym właściwościom tworzy korzystny mikroklimat, gdyż posiada zdolność absorpcji wilgoci z powietrza i oddawania jej, gdy powietrze jest suche. Popularny regips to nieoceniony materiał okładzinowy nadający się do aranżacji oraz wykończenia i remontu wnętrz w całym domu. Odpowiednio dobrane płyty g-k sprawdzają się w całym pomieszczeniu do montażu sufitów podwieszanych, budowy ścianek działowych lub jako podkłady podłogowe tzw. suchy jastrych.

Dzięki swojej gładkiej i równej powierzchni stanowią dobry podkład pod różnego typu materiały wykończeniowe jak farby, tapety czy płytki ceramiczne. Należy jeszcze przywołać ich właściwości ognioodporne, ponieważ nim dojdzie do całkowitego spalenia gipsu najpierw musi odparować cała woda zawarta w jego strukturze. Z tego powodu zastosowanie płyt gipsowo-kartonowych stanowi istotne zabezpieczenie przeciwogniowe dla konstrukcji domu. Nie można też pominąć właściwości akustycznych – dobrze izolują od hałasu. Niewielki ciężar i odpowiedni rozmiar to wygoda transportu i montażu a przy tym szybkość i łatwość wszelkiej obróbki. Ciąć je można nawet zwykłym nożem. Ze względu na miejsce zastosowania wyróżniamy różne rodzaje płyt kartonowo-gipsowych.

Rodzaje płyt gipsowo-kartonowych.

Płyty gipsowo-kartonowe standardowe (A)

Mają 1200mm szerokości,  6,5mm, 9,5mm, 12,5mm, 15,00mm grubości i 2000mm, 2400mm, 2600mm, 3000 mm długości. Nie nadają się do zastosowań w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności takich jak łazienki, sauny, pralnie czy kuchnie. Najlepiej sprawdzają się w pomieszczeniach o maksymalnej wilgotności do 70%. Stosuje się je do wykańczania powierzchni ścian, jako tzw suche tynki – 9,5mm; do budowy lekkich ścianek działowych, montażu sufitów podwieszanych – 12,5mm czy skosów na poddaszu. W wersji o zmniejszonej grubości – 6mm lub 6,5 mm – mogą być gięte na sucho lub mokro. Wstępują w kolorze jasno-szarym z niebieskimi napisami.

Płyty gipsowo-kartonowe o zwiększonej odporności na ogień (F)

Występują dwie metody budowy płyty gipsowo-kartonowej. W pierwszej technologi rdzeń zbudowany jest z włókna szklanego a w drugiej rdzeń nie występuje – sam gips jest zmieszany z włóknem szklanym.  Oznacza to, że pod wpływem działania ognia płyta ta utrzymuje dłużej gips w stanie nienaruszonym, podczas gdy w płycie standardowej (A) ulega on rozpadowi po około 20-30min. Płyty tego rodzaju stosuje się do wykonywania obudowy kominków, ognioodpornych ścianek działowych czy zabudowy drewnianych poddaszy. Występuje w kolorze czerwonym lub różowym.

Płyty gipsowo-kartonowe o zwiększonej odporności na wodę (H2)

Powstają w wyniku hydrofobizacji gipsu. Dzięki impregnacji parafiną lub silikonem nie pochłaniają tyle wilgoci co płyty typu A. Mogą być stosowane do pomieszczeń o okresowej wilgotności powietrza do 85% nie przekraczającej 12 godzin na dobę, przy założeniu, że powierzchnia płyty pokryta jest materiałami odpornymi na wilgoć np. glazura przyklejona wodoodpornym klejem,wykładzina ścienna z PCV lub farba hydrofobowa. Płyty te sprawdzają się jako okładzina ścian i sufitu w łazience, kuchni czy pralni. W wariancie o obniżonej nasiąkliwości nawet do 3 proc. można je stosować w miejscach narażonych na długotrwałe utrzymywanie się wilgoci w powietrzu, np. na basenach czy saunach. Standardowa grubość takiej płyty to 12,5mm. Występuje w kolorze zielonym.

Płyty gipsowo-kartonowe ogniochronne impregnowane (FH2).

To płyty kompaktowe łączące cechy płyt o zwiększonej odporności na ogień i na wodę. Rdzeń gipsowy zawiera dodatek środka hydrofobizacyjnego i włókna szklanego. Płyty te stosuje się do wykonywania osłon odpornych na działanie ognia np. obudowa kominka czy wykańczania łazienek na poddaszach, generalnie w pomieszczeniach o zwiększonej okresowo wilgotności. Jeśli zależy nam na jak najlepszych parametrach ogniowych czy izolacyjnych, to warto wybrać płytę o grubości 15mm.
Występuje w kolorze zielonym z czerwonymi napisami.

Płyty gipsowo-włóknowe

Wytwarzane są z gipsu naturalnego lub syntetycznego i włókien celulozy – w stosunku 80 do 20 procent. Te dwa składniki miesza się z wodą, przy zastosowaniu metody wysokiego ciśnienia prasuje, formując płyty. Powstały w ten sposób wyrób ma jednorodną strukturę w przeciwieństwie do płyt gipsowo-kartonowych. Płyty gipsowo-włóknowe są twarde, co czyni ich powierzchnie odporną na zadrapania i uszkodzenia. Są kompaktowe – mają właściwości płyt gipsowo-kartonowych typu FH2, są zarówno wodoodporne, jak i ogniochronne, zapewniają również dobrą izolację cieplną i dźwiękową. Dzięki równej i gładkiej powierzchni bardzo łatwo można na nie nakładać różnego typu powłoki malarskie. Występują w czterech grubościach – 10mm, 12,5mm, 15mm i 18 mm. Produkowane są również jako elementy scalone jastrychowe, z warstwą izolacyjną z pilśni, wełny skalnej lub styropianu w grubościach 20 mm i 25 mm. Stosuje się podobnie jak płyty gipsowo-kartonowe, do budowy ścian działowych w systemie suchej zabudowy, sufitów podwieszanych, zabudowy poddaszy, budowy kanałów instalacyjnych oraz jako suche jastrychy. Ze względu na swoje właściwości często stosowane w obiektach komercyjnych i użyteczności publicznej. Mogą być używane w pomieszczeniach wilgotnych.

Podsumowanie

Płyta kartonowo – gipsowa to doskonała, naturalna i ekologiczna alternatywa dla tynku tradycyjnego. Jest jednym z najpopularniejszych materiałów wykończeniowych w atrakcyjnej cenie. Jego niewątpliwe zalety to lekkość, szybkość montażu, łatwa obróbka, dobra izolacyjność termiczna i akustyczna, odporność na wilgoć i ogień, możliwość natychmiastowego użytkowania pomieszczeń po zakończeniu prac budowlanych.